Spawanie jest najbardziej rozwiniętą i najczęściej wykorzystywaną technologią łączenia przy wytwarzaniu konstrukcji oraz wyrobów w różnych dziedzinach przemysłu. Jednocześnie spawanie postrzegane jest jako proces 3D: dirty – brudny, dusty – zapylony, dangerous – niebezpieczny i szkodliwy dla zdrowia i środowiska.
Podczas procesu spawania z materiału podstawowego i dodatkowego, powłok ochronnych, gazów osłonowych i otaczającego powietrza, pod wpływem wysokiej temperatury i promieniowania łuku spawalniczego powstaje dym spawalniczy. Jest on mieszaniną drobno dyspersyjnych cząstek stałych (pyłu spawalniczego) oraz różnych gazów stanowiących fazę rozpraszającą. Skład chemiczny pyłu spawalniczego jest uzależniony od rodzaju spawanych materiałów, metody i parametrów technologicznych spawania. Przy spawaniu elektrodami otulonymi oraz drutami proszkowymi pył ma bardziej złożony skład chemiczny i jest bardziej skomplikowany pod względem struktury, niż pył wydzielający się podczas spawania łukowego drutem litym w osłonie gazowej. Podstawowymi składnikami pyłu powstającego przy spawaniu stali drutami litymi jest żelazo, mangan, ditlenek krzemu, związki chromu, niklu, molibdenu i niobu. Przy spawaniu stali elektrodami otulonymi i drutami proszkowymi dodatkowo wydzielane są również związki sodu, potasu, wapnia i magnezu.
Jeżeli na terenie zakładu eksploatowane są nie więcej niż 3 stanowiska spawalnicze, to instalacja do spawania nie wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, jednak (w przypadku zastosowania wentylacji mechanicznej) będzie wymagała zgłoszenia instalacji organowi ochrony środowiska.
Instalacja do spawania obejmująca więcej niż 3 stanowiska spawalnicze będzie zawsze wymagała uzyskania pozwolenia emisyjnego. Pozwolenie to wydawane jest w formie decyzji administracyjnej przez właściwy organ ochrony środowiska, tj. starostę, prezydenta miasta, marszałka województwa. Opracowanie dokumentacji na potrzeby uzyskania pozwolenia na emisję oprócz typowych danych technicznych instalacji powinno zawierać m.in. ocenę wpływu emisji na środowisko naturalne, wykonaną za pomocą specjalistycznego oprogramowania komputerowego oraz graficzne przedstawienie tych wyników.
Dodatkowo prowadzący instalację musi pamiętać o rozliczeniu się za korzystanie ze środowiska, w tym wypadku emisję zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza. W tym celu należy prowadzić monitoring i gromadzić dane dotyczące ilości i rodzaju zużytych materiałów spawalniczych, gdyż będą one niezbędne do wykonania obliczeń opłaty środowiskowej za emisję substancji do powietrza, czyli za korzystanie ze środowiska.
Ponadto należy pamiętać, że proces spawania, w tym prace przygotowawcze (obróbka metalu, szlifowanie itp) powodują wytwarzanie odpadów produkcyjnych, co również wymaga uzyskania stosownej decyzji środowiskowej w zakresie gospodarowania odpadami.
Zobacz ponadto: