Podstawowym obowiązkiem pracownika, wynikającym z art. 100 § 2 pkt. 3 Kodeksu Pracy jest przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych. Szczegółowo obowiązki te zostały określone w art. 211 pkt. 1-7 Kodeksu Pracy, który to artykuł nakłada na pracownika m.in. obowiązki:
- znajomości przepisów i zasad bhp,
- udziału w szkoleniach i instruktażach z zakresu bhp oraz poddawanie się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
- wykonywanie pracy zgodnie z przepisami bhp,
- dbałość o stan maszyn i urządzeń oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
- współdziałania z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bhp,
- poddawania się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim i stosowania się do zaleceń lekarskich,
- stosowania środków ochrony zbiorowej oraz indywidualnej, a także przydzielonej odzieży roboczej,
- niezwłoczne zawiadamianie przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego.
W sytuacji, gdy pracownik nie wypełnia swoich podstawowych obowiązków wynikających z cytowanych przepisów Kodeksu Pracy np. nie korzysta ze środków ochrony indywidualnej, pracodawca ma prawo zastosować sankcje wynikające z art. 108 § 1 Kodeksu Pracy, który określa, że:
„Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy pracodawca może stosować:
- karę upomnienia,
- karę nagany.”
Dodatkowo, zgodnie z art. 108 § 2 Kodeksu Pracy „za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy – pracodawca może również stosować karę pieniężną.” Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego do wypłaty netto.
Pracodawca wpływy z kar musi przeznaczyć na poprawę warunków bezpieczeństwa pracy.
Kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia informacji o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.
Przed nałożeniem kary, pracodawca musi wysłuchać wyjaśnień pracownika.
Zobacz ponadto:
- Porady
- Ocena Ryzyka Zawodowego – obowiązki pracodawcy
- Druki i formularze
- Przydatne linki